Oude fruitbomen
Oude fruitBomen horen in ons Landschap
Fruitbomen zijn een deel van ons cultuurhistorisch erfgoed. Kleine huis-boomgaardjes die bestemd waren voor eigen gebruik, of grote aantallen voor de handel of plaatselijke bakker, ze dragen een een verborgen historie met zich mee. Niet alleen de ouderdom van de bomen is waardevol, maar ook het voortzetten van de oude (streek) rassen is van groot belang voor onze geschiedenis en toekomst.
Vaak hoor ik dat mensen hun huis gekocht hebben vanwege de oude vruchtbomen in de tuin. Die geven zo’n andere sfeer aan een tuin. Dan wil je niet dat die bomen het slecht doen of gevaar brengen.
Een oude fruitboom, moet je er nog wat mee doen?
(Behalve er van genieten)
Oude fruitbomen worden vaak aan hun lot overgelaten. Vaak komt dat uit het misverstand dat een 60-80 jarige fruitboom oud is. Ja, het is oud, maar een goed verzorgde hoogstamfruitboom kan ruim 100 jaar worden (er zijn er van rond de 200 jaar!), maar dan moet je hem niet voortijdig verwaarlozen of nog erger.. kappen. Juist door het gebrek aan zorg voor de boom, ontstaan er bomen die ons meer zorgen en gebreken opleveren.
Denk aan:
- Veel kleine vruchten die niet goed afrijpen
- Beurtjaren in de vruchtdracht
- Takken die uitscheuren of afbreken
- Dood hout en/of holtes
- Rare/ onsmakelijke aandoeningen in of op de vruchten
- Een hoge kroon die onbereikbaar is (voor het plukken)
- Paddenstoelen op de stam of vlak om de stam
- Scheefzakken
- Voortijdig verval van de boom
Dit hoort bij het natuurlijke processen van ouderdom van een fruitboom.
Toch kunnen we deze processen gunstig beïnvloeden om langer te kunnen genieten van onze bomen en lekker fruit, zonder onnodige hinder of gevaar te lopen. In veel gevallen is de zorg voor een oude fruitboom niet gericht op het geven van hoge productie.

Achterstallig onderhoud
Is een fruitboom lang niet gesnoeid en zijn er takken die problemen geven, dan hebben we het over achterstallig onderhoud. Vaak moet er dan zo veel aan een boom gebeuren (veel takken er uit halen) dat dat een te grote aanslag zal worden op de boom. In zo’n geval is het wijs om het achterstallig onderhoud te verdelen over meerdere snoeibeurten, zodat de boom er rustig op kan reageren.
Onder achterstallig onderhoud verstaan we het , gefaseerd, wegwerken van de problemen die in de tijd zijn ontstaan. Een kroon is vaak dicht gegroeid, zodat het fruit niet voldoende zon krijgt, of er ontstaan veel schimmelaantastingen omdat er slechte luchtcirculatie is. Het is juist wel de bedoeling om nieuwe groei te stimuleren, zodat er voor de nabije toekomst weer jonge vitale takken en vooral bloesemtakken ontwikkelen.
Natuurlijk is een oude holle stam niet meer dicht te maken, maar juist door de kroon gestructureerd aan te pakken, kan je er voor zorgen dat die verzwakte stam minder zal worden overbelast. want juist een holle stam met een te zware kroon zal sneller uit elkaar scheuren als de boom vol draagt en een storm moet doorstaan. Het wordt als het ware een soort pensioenplan voor de boom, waarbij het behoud en veiligheid voorop staan, en bloesem en opbrengsten op een goede tweede plaats staan.
Dit achterstallige onderhoud kan een paar snoeibeurten innemen, verspreid over een enkele jaren. Daarna gaat het langzamerhand over in reguliere snoei.
Regulier onderhoud
Reguliere snoei van oude fruitbomen (met landschappelijke groeivorm) hoeft niet ieder jaar plaats te vinden. Het is wel afhankelijk van de vitaliteit en de groeikracht van de fruitboom. De aandacht gaat dan vooral naar bodemverbetering en evt bestrijden van plagen zoals fruitmot of luizen.